لهستان و چالش های سپر دفاع موشکی ناتو

لهستان و چالش های سپر دفاع موشکی ناتو گروه تحقیق و تفسیر خبر- با اعلام موضع رییس جمهور لهستان مبنی بر 'اشتباه سیاسی' حضور این کشور در طرح سپر دفاع موشکی ناتو، به نظر می رسد که این کشور تلاش می کند تا با حرکت فرای فضای رقابتی-امنیتی، فرصت های جدیدی را برای خود ایجاد نماید.

طرح ایجاد سپر دفاع موشکی آمریکا در اروپا که از دوران بوش پسر (۲۰۰۷) با امضای قراردادهای دوجانبه آغاز شد و سپس در دوران باراک اوباما تحت عنوان طرح 'سپر دفاع موشکی ناتو' ادامه حیات داده، همواره چالش های بسیاری را هم برای دو طرف معادله یعنی آمریکا و روسیه و هم برای کشورهایی که سامانه ها در آن اجرایی خواهد شد، به وجود آورده است. در این زمینه، 'برونیسلاو کوموروفسکی' ‌رییس جمهور لهستان در جدیدترین اظهارنظر خود اعلام کرده که ایجاد سامانه های دفاع موشکی یک 'اشتباه سیاسی' بوده است. به گزارش خبرگزاری 'ریانووستی' روسیه، ‌رییس جمهور لهستان تاکید کرد: 'ما باید برای خودمان یک سامانه دفاع موشکی داشته باشیم. اگرچه ما برای تهیه تجهیزات نظامی هزینه های بالایی پرداخت می کنیم اما اگر این تجهیزات نتواند ما را در برابر حملات خطرناک هوایی یا موشکی حفظ کند، مرتکب اشتباه شده ایم'.

"در این زمینه، 'برونیسلاو کوموروفسکی' ‌رییس جمهور لهستان در جدیدترین اظهارنظر خود اعلام کرده که ایجاد سامانه های دفاع موشکی یک 'اشتباه سیاسی' بوده است"

برونیسلاو کوموروفسکی تاکید کرد: 'مشارکت لهستان در طرح های موشکی آمریکا، یک اشتباه سیاسی بوده است'. وی تصریح کرد: 'ما با قبول پیشنهاد آمریکایی ها در زمینه سامانه دفاع موشکی، خطرات سیاسی مرتبط با تغییر احتمالی رییس جمهور آمریکا را نادیده گرفتیم و این مساله یک اشتباه سیاسی است. ما برای اینکار بهای بسیار سنگینی پرداخت کردیم و دیگر نباید همان اشتباه را تکرار کنیم'.در سال۲۰۰۸ (۱۳۸۷)، دولت لهستان با ایجاد پایگاه های موشکی اس-ام-۳ آمریکا در خاک خود موافقت کرد. اولین بخش از سامانه موشکی آمریکا قرار است تا سال ۲۰۱۸ (۱۳۹۷) در لهستان مستقر شود. چنین واکنشی از سوی رییس جمهور لهستان این سوال را به ذهن متبادر می سازد که اصولا ضرورت ایجاد سامانه هایی که می تواند شدت رقابت های جهانی و منطقه را افزایش دهد، چیست؟ و اهداف لهستان از اعلام این مواضع چه می تواند باشد؟

** لهستان و طرح سپر دفاع موشکی ناتو

---------------------------------------------

هنگامی که دولت بوش پسر در سال ۲۰۰۷ (۱۳۸۶) اعلام کرد که سامانه های دفاع موشکی مستقل خود را در اروپا و کشورهای چک و لهستان ایجاد خواهد کرد، بسیاری از تحلیلگران از همان آغاز انتظار آغاز مباحث زیادی بر سر آن را داشتند.

بحث هایی که از همان آغاز از درون خود اروپا گرفته تا روسیه را فراگرفت و بسیاری در اروپا و روسیه ایجاد چنین سامانه هایی را رقابت زا و امنیت زدا اعلام کردند. هنگامی که در ژانویه۲۰۰۷ (دی ماه۱۳۸۶)، آمریکا به جمهوری چک و لهستان پیشنهاد داد تا یک سامانه دفاع موشکی شامل ۱۰ موشک رهگیر در لهستان و یک سیستم راداری در خاک جمهوری چک مستقر کند، این موضوع بلافاصله با مخالفت شدید روسیه مواجه شد. با اعلام چنین رویکردی از سوی روسیه، آرام آرام نشانه هایی از آغاز یک روند جدید در حوزه راهبردی میان دو کشور به دست آمد. اما با روی کار آمدن باراک اوباما و دولت دموکرات در کاخ سفید(۲۰۰۸)، آمریکا در قالب سپر دفاع موشکی ناتو، رومانی و ترکیه را نیز وارد این طرح کرد و در اجلاس لیسبون (آبان۱۳۸۹) توانست بر سر کلیات طرح با روسیه به توافق برسد. اما از آن زمان تاکنون روسیه و آمریکا و ناتو در چارچوب مذاکرات و گفت و گوهای متعدد هنوز نتوانسته اند به یک مسیر همگرا بر سر این طرح دست یابند و حتی با حضور دوباره 'ولادیمیر پوتین' بعنوان رییس جمهور روسیه، مواضع این کشور سرسختانه تر شده است، به نحوی که 'آناتولی سردیوکوف' وزیر دفاع روسیه و 'نیکلای ماکاروف' رییس ستاد کل نیروهای مسلح این کشور، در اردیبهشت ماه ۱۳۹۱ آمریکایی ها را تهدید به انهدام سامانه های فوق در این کشورها کردند.

"به گزارش خبرگزاری 'ریانووستی' روسیه، ‌رییس جمهور لهستان تاکید کرد: 'ما باید برای خودمان یک سامانه دفاع موشکی داشته باشیم"

در این میان، با رقابتی تر شدن فضای منطقه ای و جهانی، حال لهستان که از اولین کشورهای خواستار ایجاد سامانه هایی دفاع موشکی بود، امروز خود را در یک فضای دیگری می بیند، چراکه با استقرار سامانه های موشکی 'اسکندر' روسیه در منطقه 'کالیننگراد' و سامانه موشکی زمین به هوای اس ۴۰۰ در مرزهای غربی بلاروس میزان نزدیکی روس ها به مرزهای اروپا جهت مقابله با سپر دفاع موشکی آمریکا افزایش یافته است. از این منظر، نه تنها لهستان با خطرات سیاسی ناشی از ایجاد سامانه ها در خاک کشور خود روبه رو شده بلکه به دلیل مجاورت جغرافیایی با روسیه، با خطرات امنیتی نیز مواجه شده است. در این قالب، لهستان به عنوان یکی از اولین کشورهای دخیل در این طرح تلاش می کند تا در فضای موجود در دو بعد، تهدیدات را به فرصت تبدیل سازد: اول، لهستانی ها تلاش دارند به آمریکایی ها این پیغام را بدهند که احتمال خروج آنها از طرح سپر دفاع موشکی ناتو وجود دارد، بنابراین کمک های فنی و مالی متناسب با این احتمال باید افزایش داده شود و پذیرش این خطر سیاسی به معنای داشتن یک سامانه دفاع موشکی مستقل برای لهستان است. در این زمینه رییس جمهوری لهستان به صراحت اعلام کرد: 'کشورش ابتدا ساخت سپر موشکی مخصوص لهستان برای جلوگیری از حملات هوایی را آغاز می کند، آنگاه به طرح آمریکایی ناتو می پیوندد'. دوم، لهستانی ها به دلیل فضای امنیتی موجود میان روسیه و آمریکا و با درک روند سرریز رقابت میان این دو کشور به مناطق پیرامونی تلاش می کنند تا با اعلام اقدام خود بعنوان 'اشتباه سیاسی' فضای موجود میان خود و روسیه را آرام کرده و سپس در این فضای آرام، خطرات امنیتی خود را کاهش دهند.

** جمع بندی

-------------

طرح سپر دفاع موشکی آمریکا که ابتدا تحت توافقنامه های مستقل و جداگانه با کشورهای چک و لهستان آغاز شد با روی کار آمدن دولت دموکرات اوباما در سال۲۰۰۸، در قالب طرح سپر دفاع موشکی ناتو درآمده و کشورهای دیگری را نیز دربرگرفت، اما با این وجود هسته مرکزی این طرح در منطقه اروپای شرقی باقی ماند. چنین وضعیتی این کشورها را در موقعیتی دوگانه قرارداد؛ از یک سو، این کشورها می بایستی خطرات سیاسی و امنیتی روسیه را پذیرا باشند و از دیگر سو، میزان منافع حاصل از حضور این سامانه ها را افزایش دهند. در چنین چارچوبی، لهستان اولین کشوری بود که به این روند واکنش نشان داد و رییس جمهور این کشور با اعلام رویکرد کشورش مبنی بر 'اشتباه سیاسی' تلاش می کند تا این وضعیت دوگانه را تبدیل به فرصت سازد و لهستان را در مقام کشوری قرار دهد که علاوه بر رویکردهای فراآتلانتیکی، به رویکردهای منطقه ای نیز توجه دارد.

تحقیق**2040**1358

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۲۶۴۹۱۴