پاکستان در سال ۹۰

پاکستان در سال ۹۰ گروه تحقیق و تفسیر خبر- پاکستان در سال ۱۳۹۰ طولانی ترین دوره روابط سرد با امریکا را تجربه کرد که همین عامل سبب تحمیل فشارهای پر شدت بر دستگاه دیپلماسی این کشور شد.

هر چند امریکا و افغانستان تمامی سیاست خارجی پاکستان را تشکیل نمی دهند اما باید گفت که برجسته ترین موضوعات در ساست خارجی و گاهی سیاست داخلی پاکستان، امریکا و افغانستان می باشند. تقریبا سال ۱۳۹۰ در سیاست خارجی پاکستان با تجاوز نیروهای امریکا به خاک این کشور برای کشتن 'اسامه بن لادن' رهبر القاعده در 'ابیت آباد' پاکستان آغاز شد و با مداخله امریکا در امور داخلی یعنی تلاش برای تجزیه بلوچستان توسط امریکایی ها پایان یافت. کمک مالی امریکا به پاکستان، حضور نیروهای افراط در این کشور و اهمیت ژئوپلتیک پاکستان در ارتباط با افغانستان موضوعاتی هستند که امریکا، پاکستان و افغانستان را به یکدیگر مرتبط می سازد.

در سال ۱۳۹۰ فشار بسیاری از سوی نیروهای خارجی به پاکستان وارد شد.

"پاکستان در سال ۹۰ گروه تحقیق و تفسیر خبر- پاکستان در سال ۱۳۹۰ طولانی ترین دوره روابط سرد با امریکا را تجربه کرد که همین عامل سبب تحمیل فشارهای پر شدت بر دستگاه دیپلماسی این کشور شد"به عبارتی سیاست خارجی پاکستان بر اثر این دسته از فشارها به یک سیاست خارجی واکنشی تبدیل شد. حضور بن لادن در پاکستان، کشته شدن ۷۷ نظامی امریکایی، اتهام همکاری دولت اسلام آباد با شبکه حقانی و طراحی قتل برهان الدین ربانی در پاکستان از اتهاماتی بود که فشارهای پر شدتی را بر دولت پاکستان وارد کرد. همین عوامل سبب شد پاکستان برخی از دیپلمات های امریکایی را محدود یا اخراج کند و یا مسیر تدارکاتی ناتو به افغانستان را مسدود کند و یا همکاری با کشورهایی همچون روسیه، ایران و چین را در دستور کار خود قرار دهد. البته در عرصه داخلی نیز اختلافات بین دولت و احزاب، درگیری های قومی و یا تلاش ارتش برای حفظ جایگاه خود و نزاع آن با دولت از دیگر مشکلات پاکستان می باشد.

در نوشته حاضر تلاش می شود به برخی از مهمترین اخبار سیاست خارجی پاکستان در سال ۱۳۹۰ که در ادامه توضیحات فوق می باشد پرداخته شود.

مهمترین وقایع سیاست خارجی پاکستان در سال ۱۳۹۰

-----------------------------------------------------------

۱۴ اردیبهشت؛ 'مارک گراسمن' نماینده ویژه اوباما در امور افغانستان و پاکستان به کشورهای پاکستان، افغانستان، هند و عربستان سفر کرد.

۱۸ اردیبهشت؛ اسامه بن لادن رهبر معنوی گروه القاعده که فعالیت های تروریستی در عرصه بین المللی انجام می داد در 'ابیت آباد' پاکستان توسط نیروهای ویژه امریکایی کشته شد. هر چند این امر از سوی اسلام آباد تجاوز به قلمرو ارضی پاکستان خوانده شد اما باراک اوباما رییس جمهور امریکا خود را پیروز جنگ ۱۰ ساله افغانستان معرفی کرد و بر ادعاهای خود مبنی بر وجود پناهگاه تروریست ها در پاکستان مهر تایید زد. گرچه نهادهای اطلاعاتی امریکا این موضوع را پیروزی برای خود تفسیر کردند اما همچنان ابهامات بسیاری در مورد قتل اسامه بن لادن وجود دارد. این واقعه سبب شد اوضاع امنیتی مبهم، دشوار و غیر قابل کنترل گردد.

"هر چند امریکا و افغانستان تمامی سیاست خارجی پاکستان را تشکیل نمی دهند اما باید گفت که برجسته ترین موضوعات در ساست خارجی و گاهی سیاست داخلی پاکستان، امریکا و افغانستان می باشند"پس از مرگ بن لادن بسیاری از کشورهای غربی از ترس واکنش گروه های تروریستی دیپلمات های خود را از کشور پاکستان خارج کردند بطوری که سفارتخانه های آنها به حالت تعطیل درآمد.

۲۴ اردیبهشت؛ 'جان کری' از اعضای کمیته روابط خارجی سنای امریکا اعلام کرد که: 'اگر بدانیم ملاعمر در پاکستان است وارد عمل می شویم.'

۶ خرداد؛ مقامات اسلام آباد از 'هیلاری کلینتون' وزیر خارجه امریکا در فرودگاه اسلام آباد استقبال نکردند.

۲۰ خرداد؛ 'حامد کرزای' رییس جمهور افغانستان به همراه برخی از اعضای کابینه خود برای انجام مذاکرات صلح به مدت دو روز به اسلام آباد سفر کرد.

۲۱ خرداد؛ پاکستان اعلام کرد که با طالبانی که خواهان مذاکره نیست مبارزه خواهد کرد.

۲۳ خرداد؛ پاکستان همکاری در مبارزه با طالبان را مشروط به عدم تجاوز امریکا به خاک خود کرد.

همچنین سازمان اطلاعات مرکزی امریکا موسوم به 'سیا' ۸۰ جاسوس را در منطقه آسیای جنوبی مستقر کرد.

۳۰ خرداد؛ پاکستان به بهانه مبارزه با طالبان به مرزهای افغانستان حمله کرد.

۶ تیر؛ کرزای از پاکستان درخواست کرد تا حمله به مرزهایش را متوقف کند. پاکستان حمله به مرزهای افغانستان را رد کرد. پاکستان مستشاران انگلیس را اخراج کرد.

"کمک مالی امریکا به پاکستان، حضور نیروهای افراط در این کشور و اهمیت ژئوپلتیک پاکستان در ارتباط با افغانستان موضوعاتی هستند که امریکا، پاکستان و افغانستان را به یکدیگر مرتبط می سازد"

۱۰ تیر؛ 'مایک مولن' رییس ستاد مشترک ارتش امریکا به پاکستان سفر کرد تا با مقامات نظامی و سیاسی اسلام آباد رایزنی کند.

۱۲ تیر؛ 'جان کری' از اعضای کمیته روابط خارجی سنای امریکا درخواست کرد محل آموزش نیروهای نظامی در افغانستان به نزدیکی مرزهای پاکستان انتقال یابد.

۱۸ تیر؛ درگیری های قومی در کراچی پاکستان باعث کشته شدن ۹۰ پاکستانی شد. امریکا پاکستان را متهم به قتل یک روزنامه نگار امریکایی کرد.

۲۲ تیر؛ با قطع کمک مالی امریکا، پاکستان تهدید کرد که نیروهای خود را از مرز پاکستان فرا می خواند.

در این شرایط ورود گروههای ترویستی با افغانستان تسهیل خواهد شد.

۲۳ تیر؛ اسلام آباد با ورود دوباره جاسوسان اخراج شده امریکا به پاکستان مخالفت کرد.

۲۵ تیر؛ فرد متهم به قتل رییس خانه فرهنگ ایران در پاکستان از زندان آزاد شد. 'آصف علی زرداری' رییس جمهور پاکستان به تهران سفر کرد.

۲۷ تیر؛ تجهیزات اسراییلی در کراچی پاکستان کشف شد که گفته می شود از این تجهزات برای آشوب و درگیری ها در شهر کراچی استفاده شده است.

"به عبارتی سیاست خارجی پاکستان بر اثر این دسته از فشارها به یک سیاست خارجی واکنشی تبدیل شد"'رحمان ملک' وزیر کشور پاکستان این موضوع را تایید کرد.

۳۰ تیر؛ 'آصف علی زرداری' با سفر به ریاض، با ملک عبدالله پادشاه عربستان دیدار کرد.

۲ مرداد؛ خانم 'حنا ربانی' وزیر خارجه جدید پاکستان اعلام کرد که چاپلوسی امریکا را نمی کنیم و دستوراتش را نمی پذیریم. بالگردهای ناتو دوباره تمامیت ارضی پاکستان را نقض کردند.

۴ مرداد؛ هند و پاکستان بر سر موضوع کشمیر مذاکره کردند.

'مایک مولن' رییس ستاد مشترک ارتش امریکا اعلام کرد که روابط امریکا و پاکستان در شرایط دشواری قرار دارد.

۷ مرداد، پاکستان تردد بدون هماهنگی دیپلمات های امریکا در خاک خود را ممنوع کرد.

۸ مرداد؛ طالبان پاکستان در لیست سیاه سازمان ملل قرار گرفت. بسیاری از شیعیان هزاره در کویته پاکستان کشته شدند که لشگر جهنگوی پاکستان مسئولیت آنرا بر عهده گرفت.

۱۰ مرداد؛ 'مایک مولن' اعلام کرد که امریکا فشار بر پاکستان را ادامه خواهد داد.

"البته در عرصه داخلی نیز اختلافات بین دولت و احزاب، درگیری های قومی و یا تلاش ارتش برای حفظ جایگاه خود و نزاع آن با دولت از دیگر مشکلات پاکستان می باشد"

۱۲ مرداد؛ مارک گراسمن نماینده اوباما در امور افغانستان و پاکستان اعلام کرد که امریکا پاکستان را تنها نمی گذارد.

۱۴ مرداد؛ دستیار سردبیر روزنامه واشنگتن پست در کتابی به نام 'خون بها' بی اعتمادی سیستم اطلاعاتی پاکستان و امریکا را تشریح کرد.

۱۶ مرداد؛ ۱۷ کامیون سوخت ناتو در پیشاور پاکستان به آتش کشیده شد.

۱۷ مرداد؛ گزارش ها حاکی از آن است که پنجاب پاکستان محل رفت و آمد مشکوک دیپلمات های خارجی شده است.

۱۸ مرداد؛ 'یوسف رضا گیلانی' نخست وزیر پاکستان برای انجام مذاکرات اقتصادی به عربستان سفر کرد.

۲۳ مرداد؛ مراسم روز استقلال پاکستان در این کشور برگزار شد.

۲۵ مرداد؛ افشای فعالیت های سفیر امریکا در بلوچستان پاکستان و رابطه آن با گروههای جدایی طلب.

۲۷ مرداد؛ دیدار زرداری رییس جمهور پاکستان با پادشاه بحرین.

۲ شهریور؛ پاکستان دستور اخراج ۲۰۰ دیپلمات امریکایی از اسلام آباد را صادر کرد.

۵ شهریور؛ رادیو فردا اعلام کرد که 'مطیع عبدالرحمان' مرد شماره ۲ القاعده در وزیرستان پاکستان توسط نیروهای سیا امریکا کشته شد.

"در نوشته حاضر تلاش می شود به برخی از مهمترین اخبار سیاست خارجی پاکستان در سال ۱۳۹۰ که در ادامه توضیحات فوق می باشد پرداخته شود"

۱۱ شهریور؛ مذاکرات چهارجانبه افغانستان، پاکستان، تاجیکستان و روسیه در دوشنبه برگزار شد. در ۱۴ شهریور نیز چهار کشور ذکر شده در مورد مبارزه با مواد مخدر با یکدیگر گفتگو کردند.

۱۳ شهریور؛ اعطای تابعیت بحرینی به نیروهای پاکستانی – اردنی جهت سنی سازی بحرین و استفاده از این نیروها جهت مقابله با اعتراضات مردمی در بحرین.

۱۴ شهریور؛ مقامات ناتو با ژنرال 'اشفق کیانی' رییس ارتش پاکستان جهت بهبود اوضاع روابط دوجانبه و موضوعات منطقه ای دیدار کردند.

۲۴ شهریور؛ با کشته شدن ۷۷ نظامی امریکایی در افغانستان 'رایان کراکر' سفیر امریکا در افغانستان اعلام کرد که این کشتار توسط گروه حقانی که مرتبط با دولت پاکستان می باشد انجام شده است.

۳۰ شهریور؛ با کشته شدن 'برهان الدین ربانی' رییس شورای عالی صلح افغانستان، کابل اعلام کرد که پاکستان با شبکه حقانی ارتباط دارد و از این طریق جنگ نیابتی در افغانستان آغاز کرده است.

۳ مهر؛ 'لئون پانتا' وزیر دفاع امریکا و 'مایک مولن' رییس ستاد مشترک ارتش امریکا طی گزارشی در سنای امریکا اعلام کردند که حقانی بازوی اطلاعاتی آی اس آی می باشد. در پاسخ، حنا ربانی وزیر خارجه پاکستان اعلام کرد که سازمان سیا شبکه حقانی را بوجود آورده است. اتهام امریکا علیه پاکستان سبب شد گیلانی نخست وزیر پاکستان خانم ربانی را که جهت شرکت در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل به نیویورک سفر کرده بود را از امریکا فراخواند.

۶ مهر؛ عربستان و پاکستان مانور مشترک نظامی برگزار کردند.

"18 اردیبهشت؛ اسامه بن لادن رهبر معنوی گروه القاعده که فعالیت های تروریستی در عرصه بین المللی انجام می داد در 'ابیت آباد' پاکستان توسط نیروهای ویژه امریکایی کشته شد"چین نیز در برابر اتهامات امریکا علیه اسلام آباد، حمایت کامل خود را از پاکستان اعلام کرد. همچنین زرداری اعلام کرد که پاکستان جز امریکا دوستان دیگری نیز دارد. همه گروههای پاکستانی در برابر تهدیدات امریکا، حمایت خود را از دولت اعلام کردند.

۷ مهر؛ پاکستان مرز خود را جهت انتقال تجهیزات ناتو به افغانستان مسدود کرد.

۹ مهر؛ اوباما بر خلاف اظهارات دیگر مقامات امریکایی اعلام کرد که رابطه آی اس آی با حقانی مشخص نیست.

کرزای اعلام کرد که قتل برهان الدین ربانی در کویته پاکستان طراحی شده است.

۱۱ مهر؛ 'هیلاری کلینتون' وزیر خارجه امریکا اعتراف کرد که سازمان سیا شبکه حقانی را بوجود آورده است و یک هفته پس از آن اعلام کرد که دروازه مذاکره با حقانی و طالبان باز است.

۱۳ مهر؛ مارک گراسمن به کشورهای خلیج فارس، چین، قطر، ترکیه، هند، افغانستان و پاکستان سفر کرد و با مقامات این کشورها گفتگو کرد.

۲۴ مهر؛ امریکا از احتمال حمله به پاکستان علیه شبکه حقانی خبر داد.

۲۹ مهر؛ در ادامه تهدیدات امریکا علیه پاکستان، هیلاری کلینتون اعلام کرد که صبر امریکا در قبال پاکستان پایان یافته است.

"گرچه نهادهای اطلاعاتی امریکا این موضوع را پیروزی برای خود تفسیر کردند اما همچنان ابهامات بسیاری در مورد قتل اسامه بن لادن وجود دارد"

۳۰ مهر؛ بین مقامات آی اس آی و سیای امریکا توافق شد که امریکا نیروهای خود در افغانستان را به نزدیکی مرزهای پاکستان منتقل کند و خود پاکستان علیه شبه نظامیان اقدام نماید.

۶ آبان؛ پاکستان و امریکا درباره چارچوب مذاکره با طالبان توافق کردند.

۱۱ آبان؛ در کنفرانس استانبول توافق شد که آموزش نیروهای پلیس و ارتش پاکستان توسط پاکستان انجام گیرد.

۲۴ آبان؛ افشای نامه گیلانی نخست وزیر پاکستان به مایک مولن مبنی بر شکاف ارتش و دولت سبب شد اوضاع داخلی پاکستان آشفته گردد.

۴ آذر؛ دو بالگرد نیروهای ناتو دوباره به خاک پاکستان حمله کرده و تمامیت ارضی این کشور را خدشه دار نمودند.

در این اقدام بالگردهای ناتو دو پست مرزی پاکستان را در منطقه 'مهمند ایجنسی' واقع در شمال غربی پاکستان هدف قرار دادند که بر اثر آن ۲۶ سرباز پاکستانی کشته و ۱۳ سرباز دیگر زخمی شدند. این اقدام ناتو سبب واکنش شدید مردم و مقامات پاکستانی شد تا جایی که مقامات پاکستان اعلام کردند که در روابط خود با امریکا تجدید نظر خواهند کرد. اما واکنش به این اقدام ناتو تنها به پاکستان محدود نشد و کشورهایی همچون افغانستان، ترکیه و چین حمایت خود را از پاکستان اعلام کردند.

۹ آذر؛ با اوج گیر تنش بین پاکستان و امریکا شبکه انگلیسی 'بی بی سی' در پاکستان تعطیل شد همچنین با فشار اسلام آباد امریکا پایگاه 'شمسی' در ایالت بلوچستان را تخلیه کرد.

۱۴ آذر؛ کنفرانس بن دوم بدون حضور پاکستان در کشور آلمان برگزار شد.

"پس از مرگ بن لادن بسیاری از کشورهای غربی از ترس واکنش گروه های تروریستی دیپلمات های خود را از کشور پاکستان خارج کردند بطوری که سفارتخانه های آنها به حالت تعطیل درآمد"

۲ دی؛ پنتاگون اعتراف کرد که در کشته شدن نیروهای مرزبانی پاکستان اشتباه کرده است.

۱۹ دی؛ نمایندگان امریکا و پاکستان در مورد طالبان با یکدیگر مذاکره کردند.

۵ بهمن؛ گیلانی با 'کامرون مونترو' سفیر امریکا در افغانستان و 'آنگلا مرکل' صدراعطم آلمان در مورد بازگشایی مسیر تدارکاتی ناتو به افغانستان در حاشیه اجلاس تجارت جهانی گفتگو کرد.

۱۲ بهمن؛ خانم ربانی وزیر خارجه پاکستان با سفر به افغانستان موضع مشترکی با کابل علیه امریکا در مورد مذاکرات یکجانبه با طالبان اتخاذ کرد.

۱۵ بهمن؛ با برجسته شدن بحث افتتاح دفتر سیاسی طالبان در قطر گیلانی به دوحه سفر کرد.

گفته می شود که در این سفر وی با مقامات طالبان گفتگو کرد.

۲۴ بهمن؛ امریکا در تلاش است تا جدایی طالبان بلوچ در پاکستان را تجهیز نماید.

۲۸ بهمن؛ نشست سه جانبه ایران، افغانستان و پاکستان در اسلام آباد برگزار شد. در این کنفرانس سه جانبه، مسائل مربوط به اقدامات مشترک در زمینه مبارزه با تروریسم، موضوع همکاری‌های اجتماعی و اقتصادی محورهای اصلی این دور از مذاکرات را تشکیل می دادند. همچنین ۳۴ تن از شیعیان پاراچنار کشته شدند.

"20 خرداد؛ 'حامد کرزای' رییس جمهور افغانستان به همراه برخی از اعضای کابینه خود برای انجام مذاکرات صلح به مدت دو روز به اسلام آباد سفر کرد"گفته می شود این اقدام حاصل اقدام ارتش پاکستان می باشد.

۲۹ بهمن؛ واکنش پاکستان به اقدام امریکا در تجهیز اقوام بلوچ.

۲ اسفند؛ اسلام آباد تصمیم گرفت اسناد دخالت امریکا و هند در بلوچستان را افشا کند. در این راستا سفیر امریکا در اسلام آباد به وزارت خارجه پاکستان فراخوانده شد.

۹ اسفند؛ نشست سه جانبه افغانستان، چین و پاکستان با تاکید بر همکاری‌های منطقه‌ای و مبارزه با تجزیه‌طلبی در پکن برگزار شد.

۱۱ اسفند؛ مقامات ارتش پاکستان درخواست دیدار با نمایندگان امریکا در اسلام آباد را رد کردند.

۱۵ اسفند؛ پاکستان موشک هاتف ۲ با قابلیت حمل کلاهک هسته ای را با موفقیت آزمایش کرد.

۱۹ اسفند؛ دادگاه پاکستان اقدام قانونی علیه خاندان 'اسامه بن لادن' را آغاز کرد. در حال حاضر باقی مانده خانواده بن لادن که شامل ۳ زن بن لادن، هشت کودک و چهار همکار وی هستند، در بازداشت خانگی به سر می‌برند. همچنین وزیر خارجه پاکستان طی اظهاراتی اعلام کرد که مخالف دخالت های خاجی در سوریه است.

"23 خرداد؛ پاکستان همکاری در مبارزه با طالبان را مشروط به عدم تجاوز امریکا به خاک خود کرد"امریکایی ها نیز از طرح تحریم پاکستان به دلیل خرید گاز از ایران عقب نشینی کرده و آنرا منطبق با نیاز پاکستان دانستند.

ارزیابی اوضاع جاری و نگاه به آینده

-----------------------------------------

پاکستان در سال ۱۳۹۰ طولانی ترین دوره روابط سرد با امریکا را تجربه کرد که همین عامل سبب تحمیل فشارهای پر شدت بر دستگاه دیپلماسی این کشور شد. امریکا به دلیل برخی از نیازهایش که بواسطه پاکستان مرتفع می گردد تلاش می کند خود را به پاکستان نزدیک کند اما - به زعم امریکا - بازی غیر قابل کنترل و ابهام برانگیز پاکستان سبب دوری دو کشور از یکدیگر می شود. در مقابل پاکستان نیز خواستار نزدیکی و همراهی با یک قدرت بزرگ و تواناست تا به لحاظ اقتصادی از آن استفاده ابزاری کند و در سایر زمینه ها یک پشتیبان قوی داشته باشد اما به این دلیل که اسلام آباد می خواهد سیاست خارجی مستقل داشته باشد و نمی خواهد در جایگاه متهم قرار گیرد، دوری از امریکا را موازی با منافع ملی خود تعریف می کند. اما این دسته از نیازهای دو کشور سبب می شود تا مراحلی به هم نزدیک شوند اما برای نزدیکی به یکدیگر و همچنین دوری از یکدیگر حد و مرزی خاص تعریف کنند.

با گذشت ۱۰ ماه از سردی در روابط پاکستان و امریکا به نظر می رسد که این اوضاع با کمی افت و خیز همچنان ادامه یابد. همین عامل سبب می شود پاکستان ضمن حفظ روابط متعادل با امریکا به هنگام دوری از ایالات متحده کشورهای دیگری را جایگزین امریکا نماید.

تحقیق**م.پ**1358

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۰۴۹۳۹۷