دیدار پوتین و اردوغان بدون توافق بر سر صادرات غلات به پایان رسید

مذاکرات ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه و رجب طیب اردوغان، همتای ترکیه‌ای او بر سر احیای توافق‌نامه غلات که با میانجی‌گری ترکیه و سازمان ملل متحد به‌دست آمده بود، دوشنبه ۱۳ شهریور / ۴ سپتامبر در سوچی به نتیجه‌ای نرسید.

پوتین پس از نشست سوچی گفت اگر غرب یادداشت جداگانه‌ای که درباره تسهیل صادرات مواد غذایی و کود روسیه با سازمان ملل به توافق رسیده شد برآورده کند، روسیه به توافق‌نامه غلات بازمی‌گردد.

پوتین افزود روسیه تنها در صورتی که غرب محدودیت‌ها بر صادرات محصولات کشاورزی این کشور به بازارهای جهانی را متوقف کند می‌تواند به این توافق بازگردد.

او گفت: «ما آماده بررسی احتمال احیای توافق‌نامه غلات خواهیم بود و این کار را به محض اجرای کامل تمام توافق‌ها در مورد لغو محدودیت‌ها از صادرات محصولات کشاورزی روسیه انجام خواهیم داد.»

رئیس جمهوری روسیه همچنین ادعاهای غرب مبنی بر این‌که این کشور با تعلیق توافق‌نامه غلات به بحران غذایی در جهان دامن زده است، نادرست خواند و گفت قیمت‌ها با خروج روسیه از این توافق‌نامه افزایش نیافته است و «هیچ کمبود مواد غذایی وجود ندارد».

اردوغان در ابتدای این دیدار با اطمینان گفته بود: «معتقدم پیامی که پس از نشست خود در کنفرانس مطبوعاتی اعلام خواهیم کرد برای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه آفریقایی بسیار مهم خواهد بود.»

او پس از گفت‌وگو با ولادیمیر پوتین گفت: «به‌زودی امکان احیای قرارداد غلات وجود خواهد داشت».

اردوغان با بیان این‌که انتظارات روسیه برای همه شناخته شده است و باید کاستی‌ها برطرف شود، افزود: «ترکیه و سازمان ملل روی بسته پیشنهادی جدیدی کار کرده‌اند تا نگرانی‌های روسیه را کاهش دهند.»

غرب می‌گوید صادرات مواد غذایی و کود شیمیایی روسیه مشمول تحریم‌ها نیستند و روسیه مقادیر زیادی گندم صادر کرده است، مسکو و صادرکنندگان محصولات کشاورزی می‌گویند محدودیت‌های پرداخت، تدارکات و بیمه مانع از ارسال محصولات شده است.

روسیه در ماه ژوئیه – یک سال پس از میانجی‌گری سازمان ملل و ترکیه – با شکایت از این‌که صادرات مواد غذایی و کود این کشور با موانع جدی مواجه است، از توافق‌نامه صادرات غلات خارج شد.

اردوغان که پیش از این نقش مهمی در متقاعد کردن پوتین برای پایبندی به این توافق‌نامه ایفا کرده بود به‌همراه سازمان ملل هر دو در تلاش هستند تا پوتین را به توافق بازگردانند.

روسیه و اوکراین دو تولیدکننده اصلی محصولات کشاورزی در جهان و بازیگران اصلی بازارهای گندم، جو، ذرت، کلزا، روغن کلزا، تخمه آفتابگردان و روغن آفتابگردان هستند.

پوتین گفت روسیه انتظار دارد امسال ۱۳۰ میلیون تُن غلات برداشت کند که ۶۰ میلیون تُن آن قابل صادرات است.

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد پنج‌شنبه گذشته گفت سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، «مجموعه‌ای از پیشنهادهای ملموس» را با هدف احیای توافق‌نامه غلات ارسال کرده است.

یکی از خواسته‌های اصلی مسکو اتصال مجدد بانک کشاورزی روسیه به سامانه پرداخت بین‌المللی سوئیفت است. اتحادیه اروپا آن را در ژوئن ۲۰۲۲ به‌عنوان بخشی از تحریم‌های گسترده علیه روسیه در پاسخ به حمله نظامی این کشور به اوکراین قطع کرد.

پوتین همچنین گفت طرح عرضه تا یک میلیون تُن غلات به ترکیه با قیمت‌ کم برای فرآوری بعدی در کارخانه‌های ترکیه و ارسال به کشورهای نیازمند جایگزینی برای قرارداد غلات نیست.

او افزود روسیه به توافقی با شش کشور آفریقایی بر سر طرحی برای عرضه رایگان ۵۰ هزار تُن غلات به بورکینافاسو، زیمباوه، مالی، سومالی، جمهوری آفریقای مرکزی و اریتره نزدیک است.

خبرگزاری اسپوتنیک روسیه نوشته است که طی سال ۲۰۲۲، ۱۶ مکالمه تلفنی بین پوتین و اردوغان انجام شد. از آغاز سال ۲۰۲۳ نیز رئیسان جمهوری دو کشور ۱۰ مکالمه تلفنی داشته‌اند که آخرین آن در دوم اوت سال جاری میلادی بود.