صربستان و انتخاباتی که به دور دوم کشیده شد

صربستان و انتخاباتی که به دور دوم کشیده شد گروه تحقیق و تفسیر خبر- پس از برگزاری انتخابات سه گانه ریاست جمهوری، پارلمانی و شهرداری ها در صربستان، به مانند فرانسه تکلیف گزینش رییس جمهور به دور دوم انتخابات کشیده شد.

در حالی که نتایج کلی انتخابات صربستان روز دهم می (۲۱ اردیبهشت ماه جاری) اعلام خواهد شد، اما از هم اکنون نامزدهای راه یافته به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری این کشور خود را آماده رقابت برای راه یابی به کاخ ریاست جمهوری صربستان می کنند.

** صربستان و برگزاری انتخابات سه گانه

................................................................

روز یکشنبه هفدهم اردیبهشت ماه نزدیک به ۶۰ درصد از مردم صربستان به پای صندوق های رای رفتند تا از میان نامزدهای راه یابی به کاخ ریاست جمهوری، پارلمان و شهرداری های کشور، نامزد مورد نظر خود را برگزینند.

گذشته از انتخابات شهرداری ها و تعیین برگزیدگان از میان جمع فراوان نامزدهای محلی که اعلان نتیجه قطعی آن به روز پنجشنبه موکول شده است، تکلیف انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری مشخص شده است.

"گذشته از انتخابات شهرداری ها و تعیین برگزیدگان از میان جمع فراوان نامزدهای محلی که اعلان نتیجه قطعی آن به روز پنجشنبه موکول شده است، تکلیف انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری مشخص شده است"

بنابر اعلام کمیته مستقل انتخابات صربستان حزب 'ترقی' به رهبری 'تومیسلاو نیکولیچ' با کسب نزدیک به ۲۵ درصد آرا به عنوان نخستین حزب به پارلمان راه یافته و با فاصله اندکی از این رقم 'حزب دموکراتیک' به رهبری 'بوریس تادیچ' رییس جمهور هشت سال اخیر صربستان توانسته است دارنده بیشترین آرای انتخابات پارلمانی شود.

پس از این دو تشکل سیاسی، حزب 'سوسیالیست صربستان' به رهبری 'ایویکا داسیچ' وزیر کشور پیشین قرار گرفته و قانون حد نصاب پنج درصدی از کل آرا موجب شد تا به دنبال این سه حزب، ائتلاف احزاب لیبرال دموکرات و نیز حزب 'رادیکال' صربستان نیز به پارلمان ۲۵۰ عضوی این کشور راه یابند.

و اما مهمترین انتخابات یعنی انتخابات ریاست جمهوری صربستان به دور دوم کشیده شد. از میان ۱۲ نامزد پست ریاست جمهوری، بوریس تادیچ که یک ماه زودتر از پایان دوره ریاست جمهوری و به منظور برگزاری انتخابات زود هنگام از سمت خود کناره گیری کرده بود، موفق شد تا ۸/۲۶ درصد مجموع آرا را به دست آورد و به همراه رقیب دیرینه خود در دوره های گذشته یعنی تومیسلاو نیکولیچ به دور دوم انتخابات ریاست جمهوری راه یابد.

نیکولیچ که در دو انتخابات گذشته در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۷ از تادیچ شکست خورده بود با ۶/۲۵ درصد آرا برای احراز پست ریاست جمهوری برای بار سوم بخت خود را در انتخابات روز ۳۱ اردیبهشت ماه خواهد آزمود.

این در حالی است که با وجود پیروزی حزب نیکولویچ، نتیجه نظر سنجی ها و گمانه زنی ناظران تحولات این کشور، سومین پیروزی تادیچ را محتمل تر نشان می دهد.

** ویژگی های این دوره از انتخابات صربستان

......................................................

بر خلاف دوره های گذشته که موضوعاتی نظیر رویکردهای دولت در قبال تحولات و درگیری های منطقه بالکان، استقلال کوزوو، تامین منافع سیاسی و امنیتی ملی در رقابت های منطقه ای و بحث پیوستن صربستان به اتحادیه اروپا مهمترین مولفه ها در رقابت های نامزدهای اصلی انتخاباتی به شمار می رفت در انتخابات اخیر بحران اقتصادی کشور و سامان دهی به وضعیت بغرنج رفاه اجتماعی به عنوان مهمترین اولویت برنامه های تبلیغاتی و مولفه اساسی گزینش نامزدها توسط شهروندان صرب مطرح بود.

صربستان نیز با تاثیر پذیری مفرط از بحران اقتصاد جهانی در شمار کشورهای شرق اروپا قرار گرفته که با پیامدهای نامطلوب این بحران دست به گریبان است. از سوی دیگر نپیوستن این کشور به اتحادیه اروپا موجب شده تا صربستان به نسبت همسایگانی که در بالکان عضو اتحادیه اروپا محسوب می شوند از کمک های مالی اتحادیه بی بهره باشد.

"نیکولیچ که در دو انتخابات گذشته در سال های ۱۳۸۳ و ۱۳۸۷ از تادیچ شکست خورده بود با ۶/۲۵ درصد آرا برای احراز پست ریاست جمهوری برای بار سوم بخت خود را در انتخابات روز ۳۱ اردیبهشت ماه خواهد آزمود"

هم اکنون نرخ بیکاری در صربستان به رقم قابل توجه ۲۴ درصد رسیده و بدهی های خارجی این کشور از مرز ۲۴ میلیارد یورو (۳۱ میلیارد دلار) گذشته است.

با توجه به این اوضاع، طرح برنامه ها و سیاست ها و نیز وعده نزدیک سازی سطح رفاه عمومی در این کشور اروپای شرقی به حد استاندارد به عنوان کلیدی ترین محور رقابت های سیاسی این دوره مطرح و انتقاد به رویکردها و برنامه های عملیاتی رقبای انتخاباتی برای رویارویی با بحران اقتصادی به یکی از ویژگی های اساسی انتخابات اخیر صربستان مبدل شد.

** بررسی مواضع و رویکردهای رقبای اصلی انتخابات ریاست جمهوری

......................................................................................

بوریس تادیچ که در دو دوره گذشته، ریاست جمهوری صربستان را بر عهده داشته از نخبگان طرفدار الحاق به اتحادیه اروپا محسوب می شود که با وجود گرایشات و تعصبات قدرتمند ملی در صربستان و تاکید بسیاری از صرب ها بر موقعیت برتر و کلیدی کشورشان در منطقه بالکان، توانسته است کارنامه قابل قبولی در راه پیوست کشورش به اتحادیه اروپا از خود بر جای گذارد.

اختیارات گسترده رییس جمهور در صربستان از جمله فرماندهی کل قوا، اختیار معرفی نخست وزیر به پارلمان برای گرفتن رای اعتماد و تایید نهایی قوانین تصویب شود توسط پارلمان در نزدیک به هشت سال گذشته موجب شد تا تادیچ با مشکلات زیادی برای پیشبرد پروسه الحاق به اتحادیه اروپا روبرو نشود.

در مقابل، نیکولیچ از جمله نخبگان سیاسی اپوزیسیون دولت به شمار می رود که به گفته ناظران تحولات صربستان از حمایت روسیه برخوردار بوده و در دوره های گذشته انتقاداتی را نسبت به پیوست به اتحادیه اروپا و رویکردهای تادیچ در این زمینه مطرح کرده است.

در دوره اخیر رقابت های انتخاباتی، نیکولیچ با چرخشی آشکار از مواضع پیشین، اعلام کرد که به طور کامل از پیوستن به اتحادیه اروپا حمایت خواهد کرد. به گفته وی دیگر بیش از این نمی توان انزوای صربستان در قاره اروپا را تحمل کرد و الحاق به اتحادیه اروپا در شرایط حاضر از ضروری ترین اولویت های کشور به شمار می رود.

این در حالی است که تادیچ، اعلان مواضع اینچنینی از سوی نیکولیچ را تنها ژست انتخاباتی دانسته که در صورت پیروزی وی در انتخابات ریاست جمهوری رنگ خواهد باخت و ماهیت تعصب ورزی قومی او را نمایان خواهد کرد.

تادیچ با یادآوری حمایت های نیکولیچ از چهره هایی مانند 'رادوان کارادزیچ' و 'راتکو ملادیچ' رهبران سیاسی و نظامی صرب های بوسنی در سال های گذشته، مواضع افراطی نیکولیچ و تعصبات ملی او را مورد انتقاد قرار داده و در رقابت های انتخاباتی همواره خطر بروز و اوج گیری سیاست های تندروانه و آمیخته با تعصبات ملی را در جهت هماوردی با نیکولیچ گوشزد کرده است.

"این در حالی است که با وجود پیروزی حزب نیکولویچ، نتیجه نظر سنجی ها و گمانه زنی ناظران تحولات این کشور، سومین پیروزی تادیچ را محتمل تر نشان می دهد"

با وجود حمایت تلویحی کرملین از نیکولیچ، در سال های اخیر تادیچ به موازات روابط نزدیک با واشنگتن و بروکسل مسیر همکاری و نزدیکی به مسکو را نیز در پیش گرفته و از این رو از دید رهبران روسیه، تادیچ چهره نامطلوبی در سمت ریاست جمهوری صربستان به شمار نمی رود.

در این میان انتقاد از کارنامه چند سال گذشته تادیچ و برانگیختن حمایت ملی گرایان صرب در کشور در رقابت آتی حربه هایی تاثیر گذار در دست نیکولیچ به شمار می رود که این نخبه ملی گرای صرب برای پیروزی بر رقیب خود به آن ها امیدوار است.

پدیده غیر منتظره ای که در انتخابات اخیر پارلمانی و ریاست جمهوری رخ نمود، آرای قابل توجه حزب سوسیالیست و رهبر این حزب داسیچ بود که به گمان بسیاری از تحلیل گران از برنامه ها و وعده های انتخاباتی سوسیالیست ها در زمینه تشکیل دولت رفاه و حمایت بیشتر دولت از شهروندان ناشی می شود.

حزب سوسیالیست صربستان تشکل باقی مانده از حزب حاکم در زمان ریاست جمهوری 'اسلوبودان میلوسویچ' رییس جمهور پیشین این کشور به شمار می رود که برای تحکیم پایه های حکومت این نخبه سیاسی صرب در دهه ۱۹۹۰ میلادی توسط وی پایه ریزی شد.

این موضوع سبب شده تا دو نامزد راه یافته به دور بعدی انتخابات تمام تلاش خود را برای جلب نظر رای دهندگان طرفدار سوسیالیست ها به کار گیرند.

در این رابطه تحلیل گران معتقدند که داسیچ در دولت آینده به عنوان نخست وزیری دست خواهد یافت.

این تحلیل گران پیش بینی نخست وزیری آینده داسیچ در صربستان را به منطق و قواعد یارکشی سیاسی در انتخابات ریاست جمهوری و رایزنی های سیاسی- حزبی برای بر عهده گرفتن رهبری ائتلاف اکثریت نمایندگان پارلمان معطوف دانسته اند.

پدیده دیگری انتخاباتی اخیر ناکامی احزاب و گروه های سیاسی ملی گرای رادیکال در جلب آرای شهروندان صرب بود که این موضوع را می توان نمودی برای کمرنگ شدن دغدغه های تند ملی گرایانه در مقابل نگرانی های اقتصادی و اجتماعی به شمار آورد.

** بررسی مولفه پیوستن به اتحادیه اروپا در انتخابات اخیر صربستان

................................................................................

هر چند موضوع بحران اقتصادی از دید بسیاری از ناظران تحولات صربستان مهمترین اولویت رقابت های انتخاباتی قلمداد می شود، اما مولفه الحاق به اتحادیه اروپا همچنان به عنوان یکی از کلیدی ترین موضوعات سیاسی در رقابت های اخیر و آتی انتخابات ریاست جمهوری مطرح است.

"صربستان نیز با تاثیر پذیری مفرط از بحران اقتصاد جهانی در شمار کشورهای شرق اروپا قرار گرفته که با پیامدهای نامطلوب این بحران دست به گریبان است"

علاوه بر اهمیت راهبردی این موضوع برای دولت و شهروندان صرب، رابطه مستقیم پیوستن به اتحادیه اروپا با موضوع بحران اقتصادی، سبب شده تا بحث الحاق صربستان به شکل عنصری چند بعدی در رقابت های سیاسی این کشور درآید.

همچنین لزوم ایجاد تعادل بین مطالبات و پیش شرط های اتحادیه اروپا برای پذیرش صربستان از یک سو و خواسته های ملی گرایانه شهروندان این کشور در سوی دیگر، صرب ها را در برابر انتخابی دشوار قرار داده است. هر چند به نسبت سال های گذشته تن در دادن به خواسته های بروکسل با حساسیت کمتری از سوی صرب ها دنبال می شود.

مساله کلیدی در بحث پیوستن بلگراد به اتحادیه اروپا، موضوع خودمختاری کوزوو است که به عنوان آخرین و اصلی ترین کانون مناقشات بالکان مطرح است. پس از تجزیه یوگسلاوی و تشکیل کشور صربستان، مساله خودمختاری یا استقلال منطقه مسلمان نشین کوزوو همواره از مهمترین چالش های رهبران بلگراد بوده است.

هر چند نیکولیچ در سال های اخیر مخالفت خود را با تجزیه کشورش و تبدیل سرنوشت کوزوو به 'مونته نگرو' که در سال های اخیر از صربستان استقلال یافته به صراحت اعلام داشته، اما هم پیوندی مساله توجه به خواسته های سیاسی کوزوارها و موضوع الحاق به اتحادیه اروپا موجب تعدیل مواضع این چهره ملی گرای صرب در هماوردی های سیاسی بوده است.

در این رابطه تادیچ رییس جمهور پیشین صربستان، برای پیشرفت پروسه الحاق، در ماه های اخیر ضمن مخالفت صریح با استقلال کوزوو، موافقت خود را با اعطای خودمختاری محدود و مشروط به این منطقه اعلام کرده است.

یک هفته پس از آن که تادیچ در ششم اسفند ماه سال گذشته پیشنهاد اتحادیه اروپا در زمینه موافقت صربستان با شرکت کوزوو در نشست های منطقه ای را پذیرفت، نامزدی بلگراد برای پیوستن به اتحادیه اروپا از سوی بروکسل پذیرفته شد و این در حالی بود که مخالفت با این خواسته اتحادیه اروپا در حکم لغو امکان عضویت صربستان به شمار می رفت.

علاوه بر نرمش تادیچ در سال های گذشته در برابر خواسته های بروکسل پیرامون مساله کوزوو، اقداماتی نظیر دستگیری رهبر صرب های بوسنی و تحویل وی به مقامات قضایی دیوان دادگستری بین المللی برای رسیدگی به اتهامات وی در زمینه نسل کشی و جنایات جنگی و همچنین اصلاح برخی ساختار های اقتصادی نشانه های حسن نیت تادیچ را برای اروپایی ها آشکار کرده است و این نخبه سیاسی صرب را به عنوان چهره ای کلیدی و قابل اعتماد برای ادامه مذاکرات الحاق مطرح ساخته است.

به هر ترتیب ملغمه ای از تمایلات ملی گرایانه برای تجدید نقش و موقعیت صربستان در منطقه به عنوان میراث دار اصلی قدرت منطقه ای یوگسلاوی سابق در بالکان و همچنین دغدغه های ناشی از بحران و نابسامانی اقتصادی در انتخابات ۳۱ اردیبهشت ماه جاری چهره رییس جمهور آینده این کشور را مشخص خواهد کرد.

تحقیق**م.م.ک**1358

انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۸۰۱۲۲۰۰۸