صنعتی برای ماندگاری

می گویند که واژه چاپ در اصل'چاو' بوده و از زبان مغولی گرفته شده و به معنی پرس کردن سطحی بر سطح دیگر است. چاپ در لغت به ‌معنی نقش، اثر، مُهر ، نشان و در متون مختلف کلمه های طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن است. چاپ همچنین به معنی فن و صنعت تکثیر صورت نقوش دو بعدی حروف، ارقام، خطوط و تصاویر به وسیله انداختن اثر این نقوش بر روی کاغذ، پارچه یا مواد دیگر و به ویژه چاپ مواد خواندنی بر روی کاغذ است. اختراع فن چاپ درحقیقت به قرن ها پیش از این که گوتنبرگ مخترع چاپ در تاریخ لقب گیرد، برمی گردد. آسوریان چند هزار سال قبل از میلاد بر خشت هایی از گل‌ رس مهر می‌زدند.

"می گویند که واژه چاپ در اصل'چاو' بوده و از زبان مغولی گرفته شده و به معنی پرس کردن سطحی بر سطح دیگر است"در چین نیز استفاده از حروف قابل انتقال رواج داشت و در دوران حکومت سلسله تانگ در چین قدیمی‌ترین نمودهای صنعت چاپ وجود داشته است. نخستین تحول بزرگ در فن چاپ با اختراع حروف متحرک فلزی توسط یوهانس گوتنبرگ آلمانی در نیمه دوم قرن پانزدهم میلادی روی داد که باعث تغییر صنعت چاپ از شکل چوبی به صورت سربی شد. اختراع چاپ با حروف متحرک نقطه عطفی در تمدن بشری به شمار می رود. دگرگونی و توسعه در صنعت چاپ پس از گوتنبرگ بسیار کند پیش رفت و تا قرن هفدهم میلادی تغییر چشمگیری در آن صورت نگرفت، اما انقلاب صنعتی باعث پیشرفت‌های شگرفی در زمینه چاپ شد و در قرن هجدهم، چاپ با سرعت بیشتری به رشد خود ادامه داد، تا این که آمریکا به عنوان کانونی تازه اما پرقدرت وارد صحنه نشر جهان شد و تاثیر بزرگی در پیشرفت این صنعت داشت. قرن نوزدهم، تحولات چاپ آن چنان بر سرعت و کیفیت این صنعت افزود که این قرن را عصر جدید کتاب نامیدند و در این قرن با گسترش کامپیوتر و ظهور پدیده نشر رومیزی و همین طور انقلاب الکترونیک، چاپ با تحولی عظیم روبرو شد.

چاپ در جهان از ابتدا تا به امروز به سه دسته اصلی چاپ برجسته، چاپ مسطح و چاپ گرد تقسیم شده ، همچنین چاپ دارای روش های مختلفی است که متناسب با هدف آن انتخاب می شود. مهم‌ترین این روش‌های را می توان چاپ افست، چاپ فلکسو، چاپ هلیوگراور، چاپ سیلک اسکرین، چاپ لتر پرس و چاپ دیجیتال نام برد. آغاز چاپ‌ در ایران‌ به دوره ایلخانیان‌ باز می گردد، بر اساس‌ مدارک‌ قابل استناد نخستین‌ کتاب چاپی در ایران‌ زبور داوود یا ساغموس‌ بوده‌ است که‌ در ۱۶۳۸ به‌ زبان‌ و خط‌ ارمنی‌ در ۵۷۲ صفحه‌ در جلفای‌ اصفهان‌ و توسط کشیشان‌ ارمنی‌ چاپ‌ شد. اما تحول و گسترش در صنعت چاپ به دوره‌ عباس‌ میرزا قاجار باز می گردد. او به منظور کسب هنرهای جدید به اروپا رفت، در هنگام بازگشت یک دستگاه چاپ با خود به تبریز آورد و میرزا زین العابدین تبریزی را مامور راه اندازی چاپخانه در سال ۱۲۳۳ کرد.

"چاپ در لغت به ‌معنی نقش، اثر، مُهر ، نشان و در متون مختلف کلمه های طبع، باسمه، و تافت به‌عنوان مترادف آن است"فتح‌نامه، اثر میرزا ابوالقاسم‌ قائم‌ مقامِ فراهانی‌، تفصیلی‌ از جنگ‌های‌ ایران‌ و روس‌ نخستین‌ کتاب‌ فارسی می باشد که توسط ایرانی ها در ذیحجه ۱۲۳۴ منتشر شد. چاپ‌ سنگی‌ در ایران‌ پس‌ از چاپ‌ سربی‌ رواج‌ پیدا کرد و بیش از نیم قرن تنها روش چاپ در ایران به شمار می رفت، نخستین‌ کتاب‌ چاپ‌ سنگی‌ قرآنی‌ بود که‌ در ۱۲۴۸ به‌ همت‌ میرزا اسداللّه‌ در تبریز چاپ‌ و چند سال بعد در تبریز، زادالمعاد انتشار یافت‌. کتاب‌های‌ چاپی‌ اولیه بیشتر تاریخی‌، دینی‌، ادبی‌، بهداشتی‌، ترویج‌ جنبه‌های حیات‌ مدنی‌ و فرهنگ‌ زندگی‌ اجتماعی‌ بود. تأسیس‌ مدرسه دارالفنون‌ موجب تحول کمی در صنعت چاپ‌ در ایران‌ شد زیرا نیاز به‌ نشر کتاب‌های‌ درسی‌ باعث شد تا در این‌ مدرسه‌ کارگاهی‌ به نام 'دارالطباعه خاصه علمیه مبارکه دارالفنون‌ تهران'‌ و با نظارت علیقلی‌ میرزا اعتضاد السلطنه‌ ویژه چاپ‌ آثار استادان‌ دارالفنون‌، دایر شود. شروع نهضت‌ مشروطه‌، افزایش متقاضیان و شمارگان‌ روزنامه‌ها، روند گسترش صنعت چاپ‌ در ایران‌ را شدت بخشید.

از اواخر عصر ناصری‌ و همز‌مان‌ با آغاز تحرکات‌ سیاسی‌‌، برای‌ تکثیر اعلامیه‌های‌ پنهانی‌ و شب‌نامه‌های‌ سیاسی‌ چاپخانه‌های‌ مخفی‌ کوچکی‌ برای‌ چاپ‌ ژلاتینی‌ تشکیل‌ شد. چاپخانه مجلس‌ شورای‌ ملی‌، پس‌ از تشکیل‌ مجلس‌ اول‌، جهت چاپ‌ و نشر روزنامه‌ و اخبار مجلس‌، تأسیس ‌و در مدت‌ کوتاهی‌ بزرگترین‌ چاپخانه کشور شد و پس مشروطه چاپخانه شاهنشاهی‌، تحت نظارت عبداللّه‌خان‌ قاجار تاسیس شد و تا ۱۳۲۸ به فعالیت خود ادامه داد. تأسیس‌ دانشگاه‌ تهران‌ و نهادهای‌ جدید دولتی، آموزشی‌ و ... نیاز به‌ چاپ‌ برخی‌ مطالب‌ را در سطحی وسیع‌تر فراهم‌ آورد. تأسیس‌ چندین‌ چاپخانه دولتی‌ و وابسته‌ به‌ دولت‌، مانند چاپخانه ارتش‌، چاپخانه بانک‌ ملی‌ ایران‌، چاپخانه دخانیات‌ ایران‌، چاپخانه راه‌آهن‌ و ...

"چاپ همچنین به معنی فن و صنعت تکثیر صورت نقوش دو بعدی حروف، ارقام، خطوط و تصاویر به وسیله انداختن اثر این نقوش بر روی کاغذ، پارچه یا مواد دیگر و به ویژه چاپ مواد خواندنی بر روی کاغذ است"حاصل‌ نیاز دولت‌ و رفع آن در زمینه چاپ‌ به‌ طور مستقل‌ بود. در دهه های بعد صنعت چاپ با تاسیس چاپخانه های گوناگونی همچون چاپخانه‌های‌ افست‌، روزنامه کیهان‌ و سپهر در کشور جایگاهی خاص یافت. در جریان‌ انقلاب‌ اسلامی‌ چاپخانه‌ها یکی‌ از مهم‌ترین‌ و حساس‌ترین‌ کانون‌های‌ فعالیت‌ علیه حکومت‌ پهلوی‌ به شمار می رفتند. از زمان فرار محمدرضا پهلوی‌ از ایران‌ تا آغاز جنگ تحمیلی، بیش‌ از ۳۵۰ عنوان‌ روزنامه‌ در ایران‌ به چاپ رسید. چاپ‌ پس از پیروزی انقلاب در کشور رشد و گسترش فزاینده ای داشت.

چاپ‌ تمبر، اوراق‌ بهادار، اسناد، بلیت‌ اتوبوس‌های‌ شهری‌، برگه‌های‌ عوارض‌ و ... در چاپخانه‌های‌ دولتی‌ و تحت‌ مقررات‌ خاصی‌ صورت می گرفت. چاپخانه مخصوص چاپ‌ اسکناس‌ در ۱۳۶۱ ‌تأسیس‌ و یک سال‌ بعد مورد استفاده قرار گرفت و از ۱۳۶۷ ‌ اسکناس‌ کشور به طور کلی در این‌ چاپخانه‌ چاپ‌ شده‌ است. سال ۱۳۷۱ ‌روش‌ چاپ‌ رنگی‌ در مطبوعات‌ به‌ کار گرفته‌ شد و روزنامه همشهری‌ نخستین‌ روزنامه رنگی‌ ایران‌ به شمار می رود. همچنین در این‌ سال‌ آیین‌نامه جدیدی‌ در خصوص‌ تأسیس‌ چاپخانه‌ها و واحدهای‌ وابسته‌ و چگونگی‌ نظارت‌ بر آنها به‌ تصویب‌ رسید.

"اختراع فن چاپ درحقیقت به قرن ها پیش از این که گوتنبرگ مخترع چاپ در تاریخ لقب گیرد، برمی گردد"در عصر حاضر چاپ یک فرآیند انبوه صنعتی است که بخش اساسی صنعت نشر و قسمت مهمی از فعالیت‌های اداری و دولتی را شامل می شود. این صنعت از چنان جایگاه و اهمیتی برخوردار است که لزوم توجه سیاستگذاران را بیش از پیش به صنعت چاپ و برنامه ریزی برای پیشرفت آن در کشور را نشان می دهد. نقش تاثیرگذار این صنعت باعث شد تا شورای عالی انقلاب فرهنگی یازدهم شهریور را روز صنعت‌چاپ نامگذاری کند. امید است تا با همت و تلاش روز افزون مسئولان و برنامه ریزان کشور شاهد رشد مطلوب صنعت چاپ و ایجاد شرایط مناسب برای افرادی باشیم که در این صنعت به فعالیت مشغولند. اطلاع**2002**1717 انتهای خبر / خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) / کد خبر ۳۰۵۴۵۵۷۵.