هوشمندسازی دریافت پروانه کسب اصناف از اول بهمن/ مدت زمان تحویل به ۷ روز کاهش می‌یابد

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، از ابتدای بهمن ماه امسال، سامانه نوین اصناف که سامانه‌ای جهت تسهیل امور مربوط به قانون نظام صنفی کشور است آغاز به کار خواهد کرد و در بستر این سامانه متقاضیان پروانه کسب می‌توانند تقاضای خود را به صورت سیستمی ثبت و پس از طی فرآیند لازم و تایید سیستمی مدارک در این سامانه که مدت زمان در نظر گرفته شده برای صدور در سامانه جدید ۷ روز کاری است. متقاضیان پروانه کسب واحد صنفی خود را دریافت و می‌توانند کسب و کار خود را راه‌اندازی کنند. 

براساس این گزارش، پروانه کسب برای متقاضیان تاکنون از طریق سامانه ایرانیان اصناف کشور که یک سامانه غیر‌هوشمند است انجام می‌شود ضمن اینکه ۷ هزار و ۴۰۰ اتحادیه کشوری، استانی و شهرستانی در سراسر کشور وظیفه صدور مجوزهای صنفی را بر عهده دارند و با توجه به عدم هوشمند بودن سامانه قدیمی اصناف، فرآیند ثبت درخواست تا بررسی و صدور به صورت سنتی و بعضا سلیقه‌ای در بستر فرم‌های سامانه اصناف انجام می‌شد. 

با توجه به اینکه در سامانه قدیم اصناف، تمام موارد مربوط به سامانه و دسترسی‌های فنی در اختیار اتحادیه‌های سراسر کشور بود لذا در موارد بسیاری صدور پروانه از سوی اتحادیه‌ها با کندی بسیار انجام می‌شد. 

براین اساس، از مرداد ماه امسال طی تفاهمنامه‌ای که معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، معاونت تجاری و خدمات وزارت صمت منعقد کردند یک شتابدهنده دانش بنیان برای استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش بنیان و نخبگان برای اصلاح فرآیندهای سامانه اصناف انتخاب شد و با تشکیل یک تیم ۱۵ نفره کار خود را برای طراحی و راه‌اندازی سامانه نوین اصناف انجام دادند.

بنابراین بصورت پایلوت سامانه مذکور در دماوند راه‌اندازی شد و پس از طی مراحل موفق آزمایشی مقرر شده تا بصورت سراسری از ابتدای بهمن ماه ۱۴۰۱ در تمام کشور از این سامانه بهره‌برداری شود. 

گفتنی است حدود ۳ و نیم میلیون واحد صنفی دارای پروانه در کشور وجود دارد و در کنار این تعداد حدود ۷۰۰ هزار واحد صنفی فاقد پروانه نیز در کشور وجود دارد. 

 حسین میرزایی مدیر سامانه نوین اصناف در گفت‌وگو با فارس، گفت: سامانه نوین اصناف وزارت صمت ذیل قانون نظام صنفی تحلیل، طراحی و پیاده سازی شده است. 

به گفته وی صدور پروانه کسب طی سال‌های گذشته همواره یکی از گلوگاه‌ها بوده که بسیاری از متقاضیان شروع کسب و کار در بخش اصناف را با چالش مواجه کرده است. 

میرزایی بیان داشت: صدور پروانه کسب برای متقاضیان تاکنون از طریق سامانه ایرانیان اصناف کشور که یک سامانه غیرهوشمند است انجام می‌شده و ۷ هزار و ۴۰۰ اتحادیه (کشوری، استانی و شهرستانی) در تمام کشور وظیفه صدور مجوز‌های صنفی را بر عهده دارند که با این روش هم مشکلاتی را برای متقاضیان بوجود آورده بود و لذا در موارد بسیاری صدور پروانه از سوی اتحادیه‌ها با کندی انجام می‌شد. 

براساس این گزارش، در ادامه توضیحاتی درباره سامانه نوین اصناف و تغییرات و تحولات انجام شده در صدور پروانه‌های صنفی آمده است: 

 سهم پروانه‌های صنفی از کل مجوزهای صادره در کشور 

پروانه‌های صنفی، ۶۰ درصد از مجوزهای کشور را به خود اختصاص می دهند. بنابراین تحولات صورت گرفته، به نحوی تحولی ملی محسوب می‌شود که با حمایت‌های معاون علمی و فناوری ریاست جمهوری (معرفی تیم‌ها و نیروهای نخبه فعال در حوزه دانش بنیان) وزارت صمت (حمایت از تیم‌ها و نیروهای نخبه طی تفاهم با معاونت علمی) و وزارت امور اقتصادی و دارایی (متولی درگاه ملی مجوزها) به سرانجام رسیده است. از سوی دیگر، دشوارترین کار درگاه ملی مجوزها که بیش از ۱۰ ماه به تاخیر افتاده بود، اتصال به سامانه اصناف بود که بواسطه طراحی جدید صورت گرفته در سامانه نوین اصناف، این امر محقق شد. 

 کارکرد سامانه نوین اصناف 

براساس این گزارش وظایف کلیدی سامانه به شرح ذیل است: 

- ثبت درخواست متقاضیان دریافت پروانه کسب 

- مدیریت فرآیند رسیدگی به درخواست تا صدور پروانه 

- تمدید، ویرایش (کد پستی، صاحب پروانه، تغییر رسته و انتقال به ورثه یا وکلای قانونی) و ابطال پروانه‌های کسب 

- شناسایی، ثبت و نظارت بر واحدهای فاقد پروانه تا زمان تعیین تکلیف (صدور پروانه یا پلمب) 

- مدیریت دوره‌ها و اعضا اتحادیه‌ها و اتاق‌های اصناف 

- ارتباط سیستمی با درگاه ملی مجوزها 

- مدیریت شرایط و ضوابط صدور مطابق با کاربرگ‌های درگاه ملی مجوزها (مدارک و استعلامات مورد نیاز ۳ هزار رسته شغلی به صورت سیستمی و هوشمند مدیریت می‌شود) 

- مدیریت مالی و تسهیم وجوه پرداختی بابت صدور و تمدید پروانه‌های کسب 

- مدیریت حساب‌های بانکی اتحادیه‌ها و اتاق‌ها و دریافت تاییدیه سیستمی حساب از مراجع ذی‌ربط 

- مدیریت سهمیه سوخت واحدهای صنفی نظیر نانوایی‌ها و خودروهای سنگین مبتنی بر ارتباط سیستمی با شرکت نفت 

- نظارت بر عملکرد واحدهای صنفی طی ارتباط با سامانه سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان 

- دریافت ۱۳ سرویس از دستگاه‌ها 

- ارائه سرویس‌های مبتنی بر اطلاعات نظام صنفی به بیش از ۲۰ دستگاه مهم کشور 

متولی حاکمیتی سامانه نوین اصناف کیست؟ 

این سامانه توسط دبیرخانه هیات عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور که زیر مجموعه وزارت صمت است، مدیریت می‌شود. 

نسبت و رابطه این سامانه با درگاه ملی مجوزها 

درگاه ملی مجوزها، درگاه عمومی ثبت درخواست مجوزهاست. در واقع یک هاب یا بستری است که متقاضی اولین ردپای خود را در آن جا می‌گذارد، درخواست به صورت سیستمی برای درگاه تخصصی (سامانه نوین اصناف) ارسال می‌شود و کلیه عملیات تا صدور یا رد درخواست متقاضی در سامانه نوین اصناف انجام می‌شود و نتایج به صورت سیستمی به درگاه ملی مجوزها اطلاع داده می‌شود. 

در واقع درگاه ملی مجوزها یک هاب ارسال درخواست و ناظر سیستمی بر عملکرد دستگاه‌ها در رسیدگی به درخواست‌ها است. 

کاربران سامانه نوین اصناف 

- دبیرخانه هایت عالی نظارت بر سازمان‌های صنفی کشور 

- اتاق اصناف ایران 

- اتحادیه‌های کشور ی: ۵ اتحادیه 

- اتحادیه‌های استانی: ۳۲ اتحادیه 

- اتحادیه‌های شهرستانی: ۷۲۴۰ اتحادیه 

- اتاق‌های اصناف شهرستان: 442 

- ادارات صمت استانی: ۳۲ (جنوب کرمان نیز به عنوان یک استان مستقل در سیستم تعریف شده است) 

- ادارات صمت شهرستانی: 442 

حدود ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار دارنده پروانه صنفی یا متقاضی دریافت پروانه که هر کدام دارای یک محیط کاربری اختصاصی هستند. 

ذینفعان سامانه نوین اصناف 

شرکت ملی نفت (مدیریت سهمیه سوخت انواع واحدهای صنفی) 

وزارت کشور - سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها (مدیریت سوخت آژانس‌ها) 

سامانه جامع تجارت وزارت صمت - مدیریت نقش و ارائه خدمات به واحدهای صنفی 

کلیه بانک‌ها و مراجع قضائی (استعلام اصالت و اعتبار پروانه کسب) 

فراجا (نظارت بر اماکن عمومی کشور مبتنی بر اطلاعات واحدهای صنفی) 

وزارت بهداشت (نظارت بر وضعیت بهداشتی واحدهای صنفی) 

ستاد تنظیم بازار (رگولاتور و ناظر بر عملکرد واحدهای صنفی) 

سازمان تعزیرات حکومتی (رسیدگی به شکایات، مبارزه با تخلفات و ناظر عملکرد واحدهای صنفی) 

بسیاری از دستگاه‌های دیگر هستند که به صورت موردی یا دوره‌ای از خدمات و اطلاعات موجود در سامانه اصناف استفاده می‌کنند. 

تحولات سامانه نوین اصناف نسبت به شرایط قبل 

۱ - بزرگترین تحول سامانه نوین اصناف 

در سامانه و فرآیند قبلی ، ۳ هزار شغل (کد آیسیک) توسط ۷ هزار و ۲۵۷ اتحادیه کشوری و استانی و شهرستانی در قالب بیش از ۳۰ هزار حالت و ضابطه اختصاصی در هر شهرستان یا اتحادیه مدیریت می‌شد. 

یعنی یک روز اتحادیه مصوبه از کمیسیون نظارت شهرستان دریافت می‌کرد که از این پس به یک کسب و کار که زیر ۲۰ متر متراژ داشته باشد، پروانه نمی‌دهد! همین شرط اجرا می‌شد.

"رئیس یک اتحادیه می‌توانست مبتنی بر رفتارها‌ و سلایق شخصی به یک کاربر پروانه بدهد یا ندهد و یا دیر پروانه را بدهد"رئیس یک اتحادیه می‌توانست مبتنی بر رفتارها‌ و سلایق شخصی به یک کاربر پروانه بدهد یا ندهد و یا دیر پروانه را بدهد. اختیار پلمپ کردن به اتحادیه‌ها داده شده بود. اتحادیه واحد صنفی را به ارتقا اصناف و آن‌ها به اماکن معرفی می‌کردند که پلمب صورت بگیرد. در روال قبلی به خیلی از کسب و کارها و واحدهای صنفی ظلم شد. 

چه اتفاقی افتاد؟  

- هر شغل در کشور ، یک ضابطه و شرایط واحد دارد که در کاربرگ‌های درگاه ملی مجوزها درج شده است. 

- اتحادیه‌ها اجازه رفتارهای سلیقه‌ای و شخصی ندارند. 

۲ - کاهش هزینه‌های صدور پروانه کسب و جمع کردن بساط تخلفات مالی اتحادیه‌ها 

وضع موجود : در حال حاضر اتحادیه‌ها به اسم خودیاری، همیاری یا کمک داوطلبانه ، مبالغ مختلفی را جدای از حدود ۴ میلیون حق صدور، هزینه عضویت سال اول و حق آموزش از متقاضیان دریافت می‌کنند. 

بهبودهای صورت گرفته : در سامانه نوین اصناف، فاکتور توسط سیستم ساخته می‌شود و کاربر اتحادیه اجازه دخل و تصرف در تعیین هزینه ندارد. 

کاربران در داخل پانل کاربری خود می‌توانند اقدام به پرداخت هزینه کنند. 

سیستم به صورت خودکار فاکتور را تولید و در اختیار کاربر متقاضی قرار می‌دهد. 

گروکشی برای تحویل دادن پروانه کسب از بین رفته است! چرا که پروانه کسب الکترونیک و قابل دانلود و چاپ است کافی است متقاضی از نظر سیستمی واجد شرایط باشد و هزینه‌های قانونی را بپردازد. 

۳ - حذف امضای طلایی روسای اتحادیه‌ها 

سرنوشت امضای رئیس اتحادیه چه شد؟ 

به جای امضا ی رئیس اتحادیه QR-code قرار داده شد. در خواستی که همه موارد آن به تایید رسیده است نیازی به امضا ندارد.

همان پرونده الکترونیک معادل پرونده کاغذی و برای کلیه مراجع قابل استعلام است. 

۴ - حذف تمامی کاغذها و اسناد مرتبط با پروانه کسب 

در سامانه نوین اصناف، برای اولین بار کلیه کاغذها و مستندات حذف شد. 

پرونده الکترونیک صنفی برای هر واحد صنفی ایجاد شد که از روی اول (درخواست) تا روز ابطال پروانه کسب در اختیار فرد قرار دارد و قابل استعلام و استفاده است 

سایر بهبودهای ایجاد شده توسط سامانه نوین اصناف 

۵ - اختصاص پانل کاربری اختصاصی به کاربران جهت برقراری ارتباط مستقیم با ۳.۵ میلیون دارنده پروانه کسب. 

۶ - نرخ صدور پیش از این در سامانه قدیمی اصناف، حدود ۳۰ - ۳۵ درصد بود، نرخ صدور در سامانه نوین اصناف بدلیل واگذاری قواعد و قوانین به سامانه و کاهش چشمگیر نقش انسان در فرآیند، به بالای ۷۰ درصد خواهد رسید. 

۷ - حذف شرط متراژ و مساحت طی همراهی و همکاری با هیات مقررات زدایی. 

۸ - حذف ناکارآمدی و مشکلات سامانه قبلی در سامانه جدید. 

۹ - پاکسازی داده‌های بیش از ۱۱ میلیون درخواست طی یک دهه اخیر و انتقال داده‌های تمیز به سامانه جدید. 

۱۰ - سیستمی کردن استعلامات و گرفتن اختیار از کارشناسان اتحادیه‌ها (در سامانه قبلی اختیار استعلام به کارشناسان و اتحادیه‌ها داده شده بود. همین امر باعث شده بود که یک کاربر شش ماه تا یکسال درگیر و دار پیگیری از اتحادیه باشد که استعلام انجام شود.) 

۱۱ - سیستمی کردن پروانه کسب (سابقا در زمان تحویل پروانه کسب کاغذی، مبالغ متفاوتی به نام کمک داوطلبانه به اتحادیه از متقاضیان دریافت می‌شد! در سامانه جدید پروانه کسب به صورت الکترونیک صادر می‌شود و اتحادیه دیگر نمی‌تواند پولی اضافه از متقاضیان دریافت کند) 

۱۲ - کاهش چشمگیر مدت زمان رسیدگی به درخواست تا صدور (در سامانه و فرآیندهای قبلی متقاضی بود که بیش از یک سال پیگیر صدور پروانه کسب خود بود، در سامانه جدید زمانبندی توسط سیستم مدیریت می‌شود و درگاه ملی مجوزها هم ناظر سیستمی است. مدت زمان در نظر گرفته شده برای صدور در سامانه جدید ۷ روز کاری است. 

۱۳ - از فرم محوری (سامانه قدیم) به سیستم محوری (سامانه نوین اصناف). 

سامانه قدیمی به فراخور و در زمان خودش مبتنی بر فرم‌های اطلاعاتی ایجاد شد. قاعده‌ی چندانی وجود نداشت و اکثر موارد توسط کارشناسان و کاربران اداره می‌شد. کدمل یک نفر برای بیش از ۵۰ پروانه کسب ثبت شده بود و سیستم همه را پذیرفته بود. مدارک ناقص را بارگذاری می‌کردند و کارشناسان تایید می‌کردند.

"اتحادیه واحد صنفی را به ارتقا اصناف و آن‌ها به اماکن معرفی می‌کردند که پلمب صورت بگیرد"استعلامات سیستمی با تاخیرهای زمانی بیش از ۲ - ۳ ماه به سرانجام می‌رسد (مثال: استعلام‌های بهداشت و اماکن) 

سامانه نوین اصناف کاملا سیستمی و هوشمند قواعد را مدیریت می‌‌کند. دخالت کارشناس در کل فرآیند فقط در سطح تطبیق مدارک بارگذاری شده با اطلاعات ثبت شده در سامانه است. اجازه فراخواندن متقاضی به صورت حضوری داده نشده و غیرقانونی است. همین امر موجب نگرانی متخلفینی شده است که خود را در سایه اتحادیه‌ها و بعضا اتاق‌های اصناف پنهان کرده‌اند. 

زمان بهره‌برداری ملی سامانه نوین اصناف 

این سامانه از تاریخ ۲۷ آذر ۱۴۰۱ در شهرستان دماوند (استان تهران) پایلوت شده است. 

از تاریخ ۱۰ دی ۱۴۰۱ به صورت رسمی به درگاه ملی مجوزها متصل شده است. این امر در اطلاعیه درگاه ملی مجوزها در روز ۱۸ دی ۱۴۰۱ نیز اطلاع رسانی عمومی شد. 

مطابق با زمانبندی مشترک و توافق شده توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی (متولی درگاه ملی مجوزها) و وزارت صمت (متولی سامانه نوین اصناف) مقرر شده است از اول بهمن ماه ۱۴۰۱، این سامانه به صورت ملی مورد استفاده قرار گرفته و سامانه قدیمی اصناف برای همیشه خاموش شود. 

.